Bugün akıl sahasını didik didik edecek, o düşünce maçına çok daha güçlü çıkacağız. Çünkü felsefe yapacağız. Sorular soracağız, düşüneceğiz, felsefe hakkında bilgi edineceğiz ve en önemlisi, aklımızda yepyeni kapılar açılırken ufkumuzu genişletecek, farklı bakış açıları edineceğiz. Serhan Kansu’nun 9 – 11 yaşlarındaki çocuklara hitap eden kitabı “Pervin Teyze Nasıl Basket Oynar?” Elma Çocuk tarafından yayımlandı. Kitabın birkaç sayfasını tadımlık olarak sizlerle paylaşıyoruz.
“Neye göre kime göre?” sorusu sadece nesnelerin değil hayata dair tüm durumların yorumlanmasında bize farklı bakış açıları kazandırır. Örneğin İstanbul, Antalya’da oturan biri için uzak ancak Edirne’de oturan biri için yakındır. Ya da çok iyi matematik bilen biri için satranç kolay bir oyunken, bir başkası için zor bir oyun olabilir. Karşılaştığımız olayları ve durumları değerlendirirken, kendimizi karşımızdakinin yerine koymaya çalışmaya “empati” kurmak denir. Bu da “Neye göre, kime göre?” sorusuna bir cevap arama yöntemidir. Empati, karşılaştığımız durumu kendi dışımızda birine göre de yorumlama ve anlamaya çalışmaktır.
“Kedi dağa, dağ kargaya küsmüş. Onları ancak biz barıştırabiliriz.”
Ne kadar farklı bakış açısıyla değerlendirebilir, olayları ve durumları da karşımızdakinin gözünden görebilirsek, algılama biçimimiz o kadar zenginleşir. Zenginleşen algılama biçimimiz de anlama ve kavrama becerimizi artırır.
O halde kargayla kedi birbirine küserse, ikisini de dinlemek onları barıştırmanın en iyi yoludur. Kedi mamalarını yiyen kargaya kızgın, etrafta hiç yemek bulamayan aç karga da yemeğini paylaşmayan kediye…
“Çok acıktım, ne olur sanki yemeğini paylaşsan?”
Kedi de “O mama benim” diyor. Etik düşünmek gerekirse, arkadaşın açken sen tok olursan üzülür müsün?”
Bay Felsefe’nin Düşünme Yolları
Parçadan Bütüne: Tümevarım
“Bütün basketbolcular uzundur. Ancak uzun boylu biri olmasa dahi Pervin Teyze’nin de iyi üçlük atma ihtimali vardır. O halde Pervin Teyze çok iyi turnikeye girer, turnikeden çıkarken de patatesli gözleme yapar.”
Yukarıdaki çıkarımımız yani ürettiğimiz sebeplerden vardığımız sonuç doğru değil. Doğru sonuçlara varmak için aşağıdaki yöntemlerle düşünülebilir.
O, eski püskü fabrikayı hatırlayın. Etrafa dağılmış vida, kablo, tel ve motor parçalarını bir araya getirip otomobil yapan Bay Felsefe, düşünme yöntemlerinden biri olan “tümevarım”dan yardım aldı. Çünkü o bir vida parçasına baktığında sadece bir demir parçası görmek yerine onun bir otomobilin parçası olduğunu da düşündü.
Pervin Teyze Nasıl Basket Oynar? (Elma Çocuk)
Serhan Kansu
(Sf. 38 – 39)
